Wolfheze en Harten
verdwenen door oorlogsgeweld
Inleiding
We maken een reis door de tijd die begint bij grafheuvels uit de Bronstijd en eindigt bij Operatie Market Garden aan het einde van de Tweede Wereldoorlog. De wandelroute voert ons vanaf het station via een fraaie beukenlaan naar de Wolfhezerheide. Hier lopen we over de Schelmseweg, een belangrijke oude heerweg tussen Arnhem en Utrecht. Eerst passeren we twee grafheuvels, waar vondsten uit de Klokbekercultuur zijn gedaan. Even verder komen we bij de plek waar het verdwenen dorp Oud Wolfheze lag. De weg kruist twee aarden wallen, zgn. landweren. Door ter hoogte van deze landweren de weg af te sluiten, was het mogelijk de reizigers te controleren of tol te heffen. Dat het hier lang niet altijd veilig was bewijst het links van de weg gelegen Rondeel. Binnen de aarden muur van deze schans kon men bescherming zoeken of de vijand bestoken. Slingerpaadjes en bruggetjes leiden ons langs de Wolfhezerbeek. Deze sprengenbeek leverde, samen met andere beken, (water)energie voor het aandrijven van de vele watermolens in het Renkums beekdal. Verspreid over de landgoederen Keijenberg en Quadenoord lag de buurtschap Harten. Over het Schilderslaantje lopen we naar de onlangs gerestaureerde Quadenoordse molen. De laatste etappe gaat door het natuurgebied Reijerscamp. Hier en rond Wolfheze landden tijdens de Operatie Market Garden honderden zweefvliegtuigen of Gliders met manschappen en materiaal aan boord. Zij troffen voorbereidingen voor de landing van parachutisten die de brug over de Rijn in Arnhem moesten veroveren.
Afstand: 16 km.
Start- en eindpunt: Station Wolfheze, Parallelweg 5 6874 BH Wolfheze.
Parkeren: Parkeerplaats bij het station, gratis.
Horeca: Stationswinkel / Cafetaria, Parallelweg 5 6874 BH Wolfheze.
Restaurant / Pannenkoekenhuis De Tijd, Wolfhezerweg 87, 6874 AC
Wolfheze
Eethuys Airborne, Telefoonweg 2, 6871 NJ Renkum.
Boscafé De Beken, Nieuwe Keyenbergseweg 174, 6871 VZ Renkum.
Rustpunt Bassie bij de Beken, Quadenoord 4, 6871 NG Renkum.
Routebeschrijving
Met de rug gekeerd naar de ingang van de stationswinkel LA langs de brandweerkazerne. Na Speelnatuur Oerrr het 1e pad RA, beukenlaan. Aan het eind RA, fietspad. Einde fietspad LA, Balijeweg. Steek de Wolfhezerweg over en ga LA over het voetpad. Na het viaduct over de A50 direct rechts het wandelpad in. Op kruising met asfaltweg RA, links is een tunneltje. Blijf deze weg volgen. Na het veerooster zie je links de eerste grafheuvels. Even verderop is tegenover het infobord over Oud Wolfheze de Kapelheuvel nog te zien in het landschap.
Na het infobord verlaat je de asfaltweg en neem je bij de steen met blauwe markering het 1e pad RA. Je loopt op de Schelmseweg, een oude heerweg. Volg dit enigszins slingerende pad steeds RD. Na het klaphekje 1e pad LA tussen de Middeleeuwse landweren door om even te kijken bij het Rondeel.
Loop weer terug en vervolg de route. 1e pad LA. Je passeert de Koningsheuvel, een grote grafheuvel met berk. Over het bruggetje en direct RA.
Volg het pad dat verderop over een bruggetje naar links gaat. Je komt rechts van de Wolfhezerbeek te lopen. Blijf dit slingerende pad over bruggetjes volgen tot het eind. Ga vóór het grasland LA. Na nog twee bruggetjes op Y-splitsing rechts aanhouden. Na ongeveer 25 m. RA door klaphek. Volg dit pad tot de asfaltweg en steek deze over. Rechts staat een boerderij met de naam Kabeljauw. Deze boerderij is gebouwd op de fundering van een van de twee papiermolens die hier tegenover elkaar stonden. Een lompenhandelaar uit Dordrecht, die Kabeljauw heette, financierde de bouw van de papiermolens.
Ga RD en verderop langs een houten afsluithek Landgoed De Kamp in. Aan het eind langs nog een afsluithek rechtdoor naar de hoofdweg. Vóór het bord einde Heelsum RA en onder de snelweg door. Loop aan het eind van de asfaltweg een stukje over het gras naar de ANWB-wegwijzer. Steek de weg over (Doorwerthse heide) en ga RD, Ginkelseweg. Eerste pad RA de Wilhelminabossen in, fietspad. 1e pad LA met wit/rode markering. Aan het begin van een grasveld 1e pad LA langs een bank. Op T-splitsing LA tot de weg. Hier RA, Ginkelseweg.
Vóór parkeerplaats Heelsumse Golfclub LA, klinkerpad. Na 15 m. 1e pad RA. Op 4-sprong RA langs het hek van de golfbaan. Aan het eind op asfaltweg LA. Eerste weg RA, Airborneweg. Einde speelveld RA naar de ingang van de volkstuinen. Loop tussen de volkstuinen door tot de weg. Asfaltweg oversteken en LA, een wandelpad achter de bomen. Bij de rotonde de Bennekomseweg oversteken en RA over het voetpad. Industrieweg oversteken. Bij P-63024 LA en direct daarna RA langs het witte hek Landgoed de Keyenberg in. Op T-splitsing LA. Op 4-sprong met bomenlaan RD. Volg vanaf hier de geel/rode markering tot de asfaltweg. Steek deze over en ga direct RA, een wandelpad achter de bomen. RD over de parkeerplaats naar het informatiecentrum “Het Renkums Beekdal”. We zijn nu aangekomen op de plek waar de kern van het verdwenen dorp Harten lag. In het informatiecentrum is op een paneel te zien hoe de buurtschap Harten er ongeveer uit zag.
Neem het rode klinkerpad rechts van de fietsenstalling. Met bochtje naar links over het terras van Boscafé De Beken en langs de ingang van het informatiecentrum. Ga vóór de beek RA, door het klaphekje en loop RD langs de beek naar de weg. Steek de asfaltweg over. Op dit punt is links Het Everwijnsgoed (met de blauwe deuren) goed te zien. Steek de Keyenbergseweg over en ga RD de Oostereng in. Kies het smalle pad links van het brede zandpad dat vlak langs de Molenbeek loopt, het zgn. Schilderslaantje. Op viersprong RD via het klaphekje landgoed Quadenoord in. Je passeert een bank en waterpoel aan je linkerhand. Op betonfietspad LA. Direct weer LA de beeldentuin in voor een rondje om de watermolen. Hiervoor ga je na ongeveer 20 meter RA. Loop door de beeldentuin en ga aan het eind LA, bruggetje over en weer linksaf. Na de watermolen nog een bruggetje over en loop langs de kapschuur terug naar de ingang van de beeldentuin.
Steek het betonfietspad en zandpad over. Het pad maakt een bocht naar links. Aan het eind van de akker vóór groene werkschuren RA. Op de 2e 4-sprong met bankje RA. Vóór de akker LA en op T-splitsing weer LA. 1e pad RA. Einde pad weer RA tot fietspad. Steek het fietspad en zandpad over en ga schuin rechtdoor langs afrastering aan je rechterhand. Op de hoek van de afrastering RA langs de bosrand. Ga vóór het infobord over de Slag om Arnhem LA.
Eerste pad RA. Op viersprong RA, Klompenpad. Aan het eind RD en de spoorbaan oversteken. 1e pad RA, Buunderkamp. Ga bij een geel bord van Natuurmonumenten LA door het klaphek de "Reijerscamp" in.
Ongeveer 70 meter na RA. Volg dit brede, bochtige graspad, dat later erg zanderig wordt, naar links buigt en door een berkenbosje gaat. Ga ongeveer 30 m. voor het eind (klaphekje) met de bocht mee naar links. Op fietspad RA de Reijerscamp verlaten. RD over het wandelpad links van de weg, Duitse Kampweg. 1e weg RA, Lindeboomlaan. Volg deze met de bochten mee en ga aan ’t eind RA, Van Mesdagweg. Je komt uit op de Wolfhezerweg. RA en loop RD naar station Wolfheze.
