Als je Poortvliet binnen loopt valt je al snel de imposante St. Pancratiuskerk op. Aan deze kerk is te zien dat Poortvliet vroeger een belangrijke plaats was. Na een rondje om de kerk verlaten we het dorp en lopen de natuur in. Een trekpontje brengt ons naar de overkant van een watergang. Over een dijkje met ratelende populieren slingeren we naar de Oosterschelde. Rechts zien we de monumentale Schelphoekhoeve met historische tuin. Links het voormalige stoomgemaal Oosterschelde, waarvan de schoorsteen in het water staat.
We lopen verder langs de oever van de Oosterschelde en klimmen even de dijk over om uit te kijken over de vogelrijke Scherpenissepolder.
Na dit prachtige natuurgebied gaan we landinwaarts en komt de vliedberg van Westkerke in zicht. Van het oorspronkelijke dorp met een kerk, kasteel en rechthuis is nog slechts een buurtschap over.
Hierna koersen we op Sint Maartensdijk aan. Langs het Praathuisje bij de voormalige haven lopen we het oude stadje binnen. De middeleeuwse Maartenskerk en de monumentale panden aan de Markt herinneren aan een rijk verleden. Daarmee maken we op de volgende etappe kennis.  

Start: Poortvliet, bushalte Zuidplantsoen 

Einde: Sint Maartensdijk, bushalte Provinciale Weg

Parkeren: Parkeerhavens achter bushalte Zuidplantsoen, Zuidplantsoen 11, 4693 BC Poortvliet

Afstand: 11,5 km.

Horeca:  Diverse in Sint Maartensdijk

Routebeschrijving

Loop vanaf de bushalte langs de fietsenstalling en ga LA. Op splitsing RA, Zuidstraat. Eerste straat LA, Langestraat. Voor de Sint Pancratiuskerk RA en daarna LA om de kerk heen. 

Kijkpunt 1: Poort aan de vliet

Al in het jaar 1200 lag er aan een afgedamde inbraakgeul van de Pluimpot een ambachtsheerlijkheid met de naam Portvliete. Bij slecht weer, wanneer het op de Pluimpot te gevaarlijk werd, konden schepen in de haven van Portvliete veilig voor anker gaan. Dat bracht de nodige handel en bedrijvigheid met zich mee zodat er zelfs een weekmarkt werd gehouden. 
Poortvliet ligt in de grootste polder van het eiland Tholen. Het is een echt ringdorp. De kerk in het midden met daaromheen huizen en andere gebouwen. De inwoners verdienden vroeger de kost in de landbouw. Op de akkers werd ook meekrap verbouwd. Uit de wortels van deze plant werd in meestoven een rode kleurstof gewonnen die werd gebruikt voor het verven van textiel.
Na de Watersnoodramp in 1953 werd het eiland Tholen opnieuw ingedeeld. Ook het dorp Poortvliet veranderde. Bedrijven werden verplaatst en de landbouwschuren verdwenen uit het centrum. Een kunstwerk van een boer met ploegpaarden naast de kerk, herinnert nog aan het agrarisch verleden

Tweede straat RA, Smidstraat. Aan het eind RA, Stoofstraat. Doorlopen tot de rotonde. Steek de rotonde recht over en loop bij de picknickbank tussen twee rietplassen door.
Asfaltweg oversteken en RA, Kruytenburgseweg.  
Bij houten hekken RA het natuurgebied in. Volg de route met gele pijlen op een groen vlak. Je steekt een watergang over met een trekpontje en loopt over een dijkje. Na een paar bochten kijk je rechts uit over de Scherpenissepolder.
Na het laatste overstapje RD over de asfaltweg. Bijna aan het eind kom je langs de historische boerderij De Schelphoek. Links ligt het stoomgemaal Oosterschelde, nu een woning.
Ga de dijk over en RA. Voor een uitstapje naar het vogelkijkpunt Scherpenissepolder ga je bij de eerste mogelijkheid schuin rechts omhoog over de dijk. Bij de splitsing rechts aanhouden naar de vogelkijkhut.

Kijkpunt 2: Scarpenisse

Scarpenissse, zo heette de Scherpenissepolder in de 13^e eeuw toen het nog een eiland was. Nadat het eiland was ingepolderd bleef het vooral in het zuiden een heel laag gebied. 
In de loop der tijden schoof de zuidgrens van de polder door overstromingen, inundaties, dijk- en oevervallen zo’n 500 m. op. Om de schade te beperken legde men landinwaarts een reservedijk aan. Het land tussen de zeedijk en de nieuwe dijk werd “inlaag” genoemd. Het terrein waar de grond werd afgegraven voor de nieuwe dijk kreeg de naam “karrenveld”. Dreigde er opnieuw gevaar van overstroming, dan herhaalde zich dit proces. Het brakke kwelwater maakte de inlagen minder geschikt voor landbouw maar wel aantrekkelijk voor vogels en zoutminnende planten. Na het voltooien van de Deltawerken is een groot deel van de landbouwgrond afgegraven en zijn oude geulen hersteld. Zo ontstond een waterrijk natuurgebied waar vogels alle ruimte krijgen om uit te rusten, te broeden en hun kostje bij elkaar te scharrelen.    

Loop terug en ga RD met een trappetje over de dijk. Blijf de dijk nog geruime tijd volgen. Waar de dijk scherp naar links buigt bij fietswijzer RA. Houd op de splitsing links aan langs een uitzichtpunt met informatiezuil. Op kruising RD. Je loopt de buurtschap Westkerke in. Links is een vliedberg.

Kijkpunt 3: Westkerkse Berg

De Westkerkse Berg is de laatste van de twaalf vliedbergen die ooit op Tholen waren. De ruim 7 meter hoge aarden heuvel vertelt de geschiedenis van het dorp Westkerke.
In de 10^e eeuw was de vliedberg niet meer dan een verhoging in een onbedijkt schorrenlandschap. Herders verbleven er met hun schapen tijdens hoog water. Toen het land werd ingepolderd ontstond in het westelijk deel van Scarpenisse een ambachtsheerlijkheid onder beheer van Jan van Westkerke. Hij maakte dankbaar gebruik van  het heuveltje in het landschap, liet het ophogen en plaatste er een eenvoudig houten verdedigingswerk op. Later werd de vliedberg opnieuw verhoogd en werd de houten motte vervangen door een bakstenen kasteeltoren. Wanneer er geen gevaar dreigde woonde men in het ‘Hooge Huys’ naast de kasteelberg. In de loop der eeuwen is rond deze versterking een dorp ontstaan met een kerk, een rechthuis en een school. Tijdens de Tachtigjarige Oorlog werd de kerk verwoest. De toren bleef nog staan tot het begin van de 19^e eeuw. De mensen kerkten inmiddels al in Scherpenisse. Een storm in 1836 zorgde voor het einde van het onderwijs in Westkerke. Het schooltje was rijp voor de sloop en de leerlingen kregen voortaan onderwijs in Scherpenisse. Ook de inwoners vertrokken naar het veel grotere Scherpenisse. Zo kromp het dorp langzaam maar zeker tot een gehucht. Wat nu nog herinnert aan het oude Westkerke is een vliedberg en twee meter hoge kerkheuvel.

Steeds RD. Aan het eind LA, Gorishoeksedijk. Negeer de weg die Sint Maartensdijk ingaat.
In de bocht naar links, waar de struiken ophouden, schuin RA naar beneden en direct daarna RA. Je loopt langs een akker. Voor ijzeren hekken schuin rechts omhoog. Het pad loopt om sportvelden heen. Langs een leuning naar beneden. Wordt klinkerweg. Aan het eind de verkeersweg oversteken en LA. Molendijk oversteken. Daarna eerste straat RA langs een praathuisje en RD, Kaaistraat. Ga steeds RD tot je uitkomt bij de Provincialeweg. Rechts zijn de bushaltes.

Fotoalbum Tholen Etappe 1