We zijn nog maar net op pad of we komen langs de belangrijkste plek uit de geschiedenis van Sint Maartensdijk. Hier stond in de Middeleeuwen het imposante kasteel van de ambachtsheren van de Heerlijkheid Maartensdijk. Onder hun beheer groeide Sint Maartensdijk uit van een nederzetting tot een welvarende smalstad. Het kasteel is jammer genoeg verloren gegaan, maar de slotgracht is nog steeds te zien. Via Onder de Linden en de Noordpoort komen we uit bij de Markt met fraaie gerestaureerde huizen en het oude Stadhuis. Even een straatje in en daar staat de Maartenskerk met zijn sierlijke toren. We lopen het centrum uit langs de voormalige haven en het praathuisje, waar net zoals vroeger op de klapbank, de laatste nieuwtjes worden uitgewisseld. Langs de oever van de Pluimpot bereiken we de Oosterschelde. We lopen nu een heel eind langs het water. Bij eb vallen hier uitgestrekte stukken slik droog en wemelt het van de wadvogels. Voorbij de Slikken van Dorstman gaan we landinwaarts. Over de Eerste, de Tweede en de Derde Dijk beleven we de inpoldering van de Oudelandpolder. Na het oversteken van een watergang komen we uit bij de moestuinen op het terrein van het voormalige Slot Stavenisse. Een wildeman houdt de wacht.
Start: Sint Maartensdijk, bushalte Provinciale Weg
Einde: Stavenisse, bushalte Poststraat
Parkeren: Parkeervakken t.h.v. Prins Constantijnlaan 2, 4695 BT Sint-Maartensdijk (achter de fietsenstallen bij de bushalte Provinciale Weg Afstand: 14 km.
Loop vanaf de bushalte richting de rotonde en ga Sint-Maartensdijk in. RD tot het marktplein.
Kijkpunt 1: Sint-Maartensdijk
‘Smerdiek’ noemen de inwoners van Sint Maartensdijk hun geliefde stadje. Maar eeuwen geleden stond Sint-Maartensdijk op de kaart als een van de vijf eilandjes in het ‘Het land van Ter Tholen’. Dit ‘eylant van Sinte-Martensdyck’ moet omstreeks 1200 zijn ontstaan toen men begon met de bedijking van de Oudelandpolder. In het zuiden van deze polder ontstond aan de oever van de rivier de Haest-Ee een nederzetting, die in een oorkonde van 1357 wordt vermeld als Haestinghe. Onder bestuur van de adellijke familie Van Borssele groeide Haestinghe uit tot een welvarend dorp dat na 1434 Sint-Maartensdijk werd genoemd en zelfs beperkte stadsrechten kreeg. Maar het bleef een smalstad, te klein om stemrecht te hebben in de Staten van Zeeland. Door vererving kwam de Heerlijkheid Sint-Maartensdijk in bezit van Anna van Buren, de eerste vrouw van Willem van Oranje. Nog steeds is er een nauwe band met het Huis van Oranje. Eén van de titels van koning Willem-Alexander is ‘Heer van Sint Maartensdijk’. En daar zijn de Smerdiekenaars maar wat trots op.
Voor het plein RA, smal straatje. Buig met de straat mee naar links langs de ingang van de Maartenskerk. Op kruising RD. Aan het eind voor de parkeerplaats LA. Meerpalen herinneren aan de haven die hier was. Steek de klinkerweg over en ga RA. Na het praathuisje LA. Bij fietswijzer RA richting Gorishoek. Na een minirotonde met struiken links aanhouden, wandelpad. Asfaltpad wordt grindpad. Eerste pad LA langs een sluisje. Ga de trap op en RA., een pad langs natuurgebied De Pluimpot.
Kijkpunt 2: Pluimpot
Als je door het natuurgebied de Pluimpot loopt, kun je je niet voorstellen dat hier ooit een bruisende rivier stroomde. De Pluimpot is het laatste spoor van de Haest-Ee, de beruchte getijdengeul die vroeger dwars door het eiland Tholen liep. Schepen maakten druk gebruik van deze waterweg voor het vervoer van reizigers en vracht naar Antwerpen, Zierikzee en Bergen op Zoom. Omdat de schippers steeds moesten peilen of het water diep genoeg was, veranderde de naam in de loop der tijden in Pluimpot (plumet is de Franse naam voor peillood en ‘pot’ betekent geul of diepte). In 1556 begon men met het afdammen van de Pluimpot. maar de haven van Sint Maartensdijk bleef bereikbaar voor schepen. Bij de stormramp van 1953 kwam een groot deel van de stad onder water te staan. Daarom besloot men de Pluimpot helemaal af te sluiten. Als proefproject van het Deltaplan werd aan de monding een dam van nylon zandzakken gelegd. De haven werd gedempt en de vaargeul werd een prachtig vogelrijk natuurgebied.
Het pad komt uit bij de dijk. Hier RA. Je kunt kiezen om bovenop of onderlangs de dijk te lopen. In de bocht bij de Slikken van Dorstman, waar het fietspad naar rechts gaat, het water blijven volgen over een graspad. Vóór de windmolens gaat het pad omhoog. Ga na het hek RA langs de afsluitboom. Onder aan de dijk RD, Eerste Dijk. Eerste weg LA, Tweede Dijk. Aan het eind LA, Hogeweg. Aan het eind in de bocht RA over de grasdijk, Derde Dijk. Op splitsing voor de Provincialeweg rechts aanhouden. Bij het Rampmonument De Vis linksaf. Steek de Provincialeweg over en ga met het trappetje naar beneden. Op fietspad RA. Eerste weg LA, Jan Karelsweg. Op splitsing bij Vierde Dijk RD, Nieuw Kempenshofstedeweg. Aan het eind LA over de linkerberm. Wordt een voetpad langs een sloot. Dit pad steeds blijven volgen. Waar een weg van links komt schuin omhoog naar de dijk. Steek de Hoge Kadeweg over en ga RD over het karrespoor links van de bomenrij. Waar het pad omhoog gaat links aanhouden. Vóór een bosje LA. Na een overstapje RD langs de afrastering. Voor de watergang RA. Aan het eind weer een overstapje en daarna LA over de brug. Na een bankje RA, een smal paadje langs moestuinen en tussen huizen door. Bij de weg RA. Voor het plantsoen even links en direct weer rechts. Houd het plantsoen aan je rechterhand. Aan het eind LA langs de kerk naar de bushalte.
