Startpunt voor onze wandeling is Bezoekerscentrum It Beekpronkje. Het is de moeite waard om even een kijkje te nemen in dit onbemande informatiecentrum waar je van alles te weten komt over de omgeving. We steken de Schoterlandseweg over en lopen het natuurreservaat Katljikerheide in, een prachtig natuurgebiedje met heideveld, vennetjes en omringende bosjes. Hierna lopen we Mildam binnen. We passeren de Tjongerschool, de Tsjonger Tsjerke en ontmoeten bij de Tjongerbrug weer de rivier waar het allemaal om draait. Nog een paar kilometer is de Tjonger onze metgezel die zich hier op z’n allermooist laat zien. Op de Skoaterbrugge nemen we afscheid en bereiken even daarna het eindpunt van onze tocht: de Tjongerschans.
Afstand: 8,5 km.
Start: Informatiecentrum It Beekpronkje, Schoterlandseweg 24A 8455 JG Katlijk
Einde: Monument Klooster van de Duitse Orde Tjongerschans, t/o Schoterschansweg 1, 8451 CX Oudeschoot
Parkeren: Parkeerplaats Infocentrum It Fryske Gea, Schoterlandseweg. Let op: de parkeerplaats is ruim 100 m. voorbij het infocentrum en staat aangegeven.
OV start: Bushalte Katlijkerheide, Katlijk Loop vanaf de bushalte richting huisnummer 37/20. Na ong. 400 m. is rechts het infocentrum. OV einde: Bushalte De Kuinder, t/o De Meander 5, 8444 DH Heerenveen. Terug met Qbuzz 15 richting Oosterwolde.
RouteGa tegenover de ingang van het informatiecentrum het rolstoelpad op. Bij de parkeerplaats LA, de verkeersweg oversteken en het Natuurreservaat Katliker Heide in. Op splitsing voor een weide LA. Bij KP 22 RD. Volg de rode route links en rechts om de afrastering heen. Ter hoogte van een metalen deur in het hek LA. Het pad buigt na een weilandje naar rechts. Aan het eind, na een bochtje naar rechts, LA over een bruggetje. Verderop door twee klaphekjes naar de asfaltweg. Steek deze over en volg de route met witte pijlen RD door het beekdal. Aan het eind op asfaltweg LA, Bisschoplaan. Bij de voorrangsweg RA. Even later loop je Mildam in.
Kijkpunt 1: Mildam Net als Oldeberkoop ligt Mildam hoog en droog op een zandrug die parallel loopt aan de Tjonger. Waarschijnlijk was er voor 1408 al sprake van bewoning. Dat is ook geen wonder, want de plaats lag op een strategische plek aan de rivier de Tjonger en de Hessenweg van Noord-Duitsland naar Utrecht, nu bekend als de Schoterlandseweg. Dat bracht niet alleen een zekere welvaart met zich mee, maar zorgde ook voor strijdtoneel. Zo werden in het rampjaar 1672 de troepen van de bisschop van Münster door boeren en arbeiders bij de huidige Bisschoplaan met succes verslagen. In 1945 is in Mildam een felle strijd geleverd om het behoud van de brug over de Tjonger. Dankzij de zoon van de brugwachter, die de ontsteking onklaar maakte, is de brug niet opgeblazen en konden de Canadezen doorstoten om de rest van Friesland te bevrijden.
Na restaurant Hof van Schoterland LA richting Oudeholtwolde. Na de brug over de Tjonger RA. Je komt langs de Tjongermolen. Aan het eind RA onder het viaduct door. Je komt uit op de Heerenveenseweg. Ga RA. Na de brug over de Tjonger staat rechts een plaquette over de Tjonger- of Schoterschans. Kijkpunt 2: Tjongerschans In 1299 stichtte de Duitse Orde in een bocht van de Tjonger bij het huidige Oudeschoot een klooster: het Schoterconvent. Monniken verzorgden er de zieke en gewonde deelnemers aan de kruistochten. Na de Reformatie werd op de fundernig van het verlaten klooster een schans gebouwd die de overgang van de Tjonger tegen aanvallen van de Spaanse soldaten moest beschermen. Van de schans rest alleen nog een funderingssteen die te zien is in de plaatselijke school. Daarnaast vormt de kling van een zwaard, dat bij de schans is gevonden, een tastbare herinnering aan de Tachtigjarige Oorlog.
